●Khóa thiền tại Kalaw 2016

Khi tâm phản ứng với đối tượng khái niệm, trước tiên đừng quan sát (niệm) đối tượng khái niệm; mà chỉ ghi nhận (niệm) sự phản ứng

(thích và không thích) là tự nhiên trên thực tại. Phiền não chỉ chú ý đến các khái niệm; Trí tuệ chú ý đến tự nhiên và thực tại.

Mỗi khi tâm tiếp xúc với đối tượng, phiền não đã ở đó. Đó là tại sao chúng ta không thể hiểu "như nó là" do tâm thích và không thích đến trước. Vì vậy, chúng ta nên chăm sóc đến sự phản ứng tâm thích và không thích này trước - khi thích và không thích giảm bớt, tâm được thanh lọc và chánh niệm (niệm + trí tuệ) trở nên càng ngày càng tốt hơn, thì chúng ta mới có thể thấy sự tiếp xúc giữa tâm và đối tượng, và đó là tự nhiên.

Ví dụ, khi cơn đau đến, tâm không thích đã xuất hiện rồi. Cho nên, nếu bạn tiếp tục ghi nhận (niệm) cơn đau với tâm không thích, thì không phải là thiền, vì chúng ta đang nhìn vào đối tượng với tâm sân. Đó là tại sao cơn đau ngày càng tăng.

Khi tâm tiếp xúc với đối tượng và có sự thích hoặc không thích, chúng ta không nên quan sát (niệm) đối tượng này trước vì tâm vẫn chưa sẵn sàng.

Trước hết chúng ta cần kiểm tra sự phản ứng của tâm; khi tâm lắng xuống, thì nó sẵn sàng quan sát (niệm) đối tượng và học hỏi. Thì sau đó, bạn mới có thể hiểu “như nó là” Pháp là gì, tự nhiên là gì.

Khi phiền não trở nên yếu dần, Trí tuệ mới có thể phát triển. Chỉ có Trí tuệ mới có thể hiểu được sự tự nhiên. Cho nên chúng ta phải thiền - để trau dồi phẩm chất của tâm. Khi tâm có quá nhiều phiền não, thì nó chưa sẵn sàng, đừng cố gắng tìm kiếm "như nó là"; Điều đó là không thể được, bởi vì tâm vẫn chưa được thanh lọc.

Ai đang đau khổ? Không ai ! Đau khổ đang diễn ra; Nghe được đấy, phải không?

Bạn không thể tránh khỏi đau khổ. Bạn phải trải qua đau khổ để học hỏi trước. Nếu bạn muốn thoát khỏi đau khổ, bạn cần phải đối mặt với nó hết lần này đến lần khác.

Bạn đau khổ vì bạn nghĩ rằng cảm xúc đau khổ này là "TÔI"; nó là nguyên nhân bạn khổ. Nếu một số ý niệm nào đó xuất hiện cho rằng cảm xúc chỉ là cảm xúc, nó không phải là tôi, thì bạn sẽ được phóng thích. Do đó bạn nên cố gắng học hỏi từ trải nghiệm này.

Ai đang khổ? Không ai. Đau khổ đang diễn ra; nghe được đấy, phải không? Nhưng bản chất thực sự là như thế này. Không ai hạnh phúc, không ai đau khổ - hạnh phúc đang diễn ra, đau khổ đang diễn ra, cảm xúc đang diễn ra, cảm xúc là tự nhiên, cảm xúc là Duyên, bởi vì Nhân, diễn ra xuất hiện; nếu không có Nhân, thì không có Quả. Rất rõ ràng.

Khái niệm "TÔI", ý niệm sai lầm này rất khó để từ bỏ.

Bất cứ khi nào tâm hạnh phúc, chúng ta không chỉ đơn thuần là tận hưởng hạnh phúc; chúng ta cố gắng nhận biết (niệm) hạnh phúc đang diễn ra Vì bạn nhận biết được - niềm vui phát sinh; đây cũng là nhân - quả. Bởi vì bạn ghi nhận được – phẩm chất tâm thiện này đang hoạt động, thì hỷ (piti) phải sanh khởi.

Khi bạn đang hưởng thụ tâm hỷ (piti), bạn phải chánh niệm được nó. Nếu không tâm hỷ sẽ trở thành tâm si. Khi tâm si xuất hiện, thì tâm sẽ chuyển hướng sang phiền não. Cho nên, chánh niệm phải có ở đó.

Nếu chánh niệm (niệm + Trí tuệ) không có mặt, thì sẽ có tâm si. Nếu tâm si hiện diện, thì bất kỳ phiền não nào cũng có thể xuất hiện.

Sayadaw U Tejaniya
Trích “Thu Nhặt Bụi Vàng”
Người dịch;Pháp Hỷ